Hoàn thiện chế định Quản tài viên trong luật phá sản
CÁC NỘI DUNG CHÍNH:
1. Quản tài viên là ai? Vai trò trong nền kinh tế
2. Thực trạng hành nghề Quản tài viên tại Việt Nam
3. Vướng mắc pháp lý và kiến nghị hoàn thiện
1. Quản tài viên là ai? Vai trò trong nền kinh tế
Quản tài viên (QTV) là một chế định quan trọng trong pháp luật phá sản, đóng vai trò trung gian giữa doanh nghiệp mất khả năng thanh toán và các bên liên quan như chủ nợ, tòa án, cơ quan thi hành án. Nhiệm vụ của họ bao gồm quản lý tài sản, giám sát hoạt động của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, và thực hiện các thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật.
Theo Luật Phá sản 2014, Quản tài viên có thể là cá nhân hành nghề độc lập hoặc thuộc một doanh nghiệp quản lý, thanh lý tài sản. Họ phải đáp ứng các tiêu chuẩn về chuyên môn, đạo đức và được cấp chứng chỉ hành nghề.
2. Thực trạng hành nghề Quản tài viên tại Việt Nam
Tại Việt Nam, số lượng Quản tài viên còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Theo thống kê từ Bộ Tư pháp, tính đến tháng 4/2024, cả nước có khoảng hơn 200 Quản tài viên được cấp chứng chỉ nhưng chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng. Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính ngày càng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh hậu COVID-19.
Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này bao gồm:
-
Điều kiện hành nghề khắt khe: Luật yêu cầu QTV phải có kinh nghiệm 5 năm trong lĩnh vực pháp lý, kế toán, kiểm toán, tài chính hoặc ngân hàng, khiến nguồn nhân lực bị thu hẹp.
-
Cơ chế hoạt động chưa rõ ràng: Hiện nay, quyền hạn của QTV trong quá trình quản lý tài sản doanh nghiệp phá sản chưa được quy định cụ thể, dẫn đến khó khăn trong thực thi nhiệm vụ.
-
Thu nhập chưa hấp dẫn: So với các nghề liên quan như luật sư hay kiểm toán viên, thu nhập của QTV chưa đủ hấp dẫn để thu hút nhân sự giỏi.
3. Vướng mắc pháp lý và kiến nghị hoàn thiện
3.1. Quy định về quyền hạn và trách nhiệm
Hiện nay, Luật Phá sản 2014 chưa quy định cụ thể về quyền hạn của Quản tài viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, dẫn đến tình trạng thiếu sự chủ động trong việc xử lý tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Cần bổ sung quy định cho phép QTV có quyền quyết định một số giao dịch tài chính nhất định để đảm bảo việc thanh lý tài sản hiệu quả hơn.
3.2. Nâng cao tiêu chuẩn đào tạo và hành nghề
Để nâng cao chất lượng đội ngũ QTV, cần cải thiện chương trình đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề. Cụ thể:
-
Xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về pháp luật phá sản, quản lý tài chính doanh nghiệp và giải quyết tranh chấp tài sản.
-
Mở rộng điều kiện hành nghề, không chỉ giới hạn trong các ngành luật, kế toán mà còn bao gồm các chuyên ngành kinh tế khác.
3.3. Cải thiện cơ chế đãi ngộ và thu hút nhân sự
Một trong những lý do khiến số lượng QTV còn ít là do thu nhập chưa tương xứng với công việc. Do đó, cần có chính sách hỗ trợ, bao gồm:
-
Xây dựng khung thù lao hợp lý, có sự điều chỉnh theo quy mô doanh nghiệp bị phá sản.
-
Cơ chế khuyến khích tài chính từ các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp phá sản nhằm đảm bảo nguồn thu ổn định cho QTV.
4. Kết luận
Quản tài viên đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo quá trình phá sản doanh nghiệp diễn ra minh bạch, hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập trong pháp luật và thực tiễn hành nghề. Việc hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao chất lượng đào tạo và cải thiện cơ chế đãi ngộ là những bước đi cần thiết để phát triển đội ngũ Quản tài viên chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của nền kinh tế Việt Nam.
Từ khoá:
Quản tài viên
Quản lý và Thanh lý tài sản
